Ως σύνδρομο απνοιών αναφέρεται η εικόνα ενός ατόμου το οποίο ως επι τω πλείστον εμφανίζει έντονη υπνηλία, ροχαλητό, εύκολη κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας, η οποία και του καταστρέφει την ποιότητα της ζωής του.
Οφείλεται στη διακεκομμένη ροή του ύπνου λόγω διακοπής της αναπνοής, την οποία δεν αντιλαμβάνεται το ίδιο το άτομο, σε αντίθεση με κάποιο που μπορεί να κοιμάται μαζί του, και οφείλεται στις περισσότερες των περιπτώσεων στην απόφραξη των άνω αεραγωγών από την χαλάρωση του μυϊκού τοιχώματος αυτών και δευτερευόντως σε ανωμαλία της διαμόρφωσης του στοματοφάρυγγα.
Το σύνδρομο επιβεβαιώνεται με την εξέταση που ονομάζουμε μελέτη ύπνου, και είναι απλούστατη. Με τις φορητές πια διαγνωστικές μηχανές , ο ενδιαφερόμενος κοιμάται στο σπίτι του φορώντας τα εξαρτήματα του μηχανήματος( 2 ζώνες,1 οξύμετρο, ρινική κάνουλα, μικροφωνάκι ) και ο πνευμονολόγος καταγράφει τις άπνοιες στον υπολογιστή. Αναλόγως την βαρύτητα της άπνοιας προχωρούμε στη θεραπεία.
Η αποτελεσματικότερη θεραπεία είναι ένα μηχάνημα το οποίο ουσιαστικά φυσάει αέρα στο στοματοφάρυγγα του ατόμου μέσω μιάς μάσκας θετικής πίεσης , και φοριέται κάθε βράδυ. Το μηχάνημα αυτό ονομάζεται σι-παπ (CPAP)
Μία ακόμα θεραπευτική επιλογή για το σύνδρομο αυτό, περισσότερο για την κατηγορία εκείνων των περιστατικών με ήπια συμπτωματολογία ή μόνο με εμφάνιση ροχαλητού, είναι οι προσφάτως εμφανιζόμενοι στοματικοί νάρθηκες { μασελάκια} , με ιδιαίτερα καλή αποτελεσματικότητα και απλούστερη εφαρμογή. Παράλληλα δεν ξεχνάμε τα συντηρητικά μέτρα της υγιεινής του ύπνου, την απώλεια βάρους, την πλαϊνή κατάκλιση και την αποφυγή αλκοόλης προ ύπνου.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα του ύπνου για τη φυσική και ψυχική υγεία, καθιέρωσε την Παρασκευή 14 Μαρτίου 2025 ως Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου (World Sleep Day) με θέμα “Κάντε την Υγεία του Ύπνου Προτεραιότητα” (Make sleep health a priority ). Η φετινή ημέρα στοχεύει να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με την κρίσιμη σημασία του ποιοτικού ύπνου για τη σωματική και ψυχική υγεία , καθώς και για την πρόληψη σοβαρών ασθενειών.
Η έλλειψη ύπνου αποτελεί μια παγκόσμια κρίση δημόσιας υγείας, που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής, η τεχνολογική εξάρτηση και το άγχος συμβάλλουν σε αυτήν την κατάσταση, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής. Ένας στους τρεις ενήλικες παραπονείται για κάποια διαταραχή του ύπνου, με συχνότερες την αϋπνία, το σύνδρομο ανεπαρκούς ύπνου και τις διαταραχές αναπνοής κατά τον ύπνο (υπνική άπνοια). Οι διαταραχές ύπνου περιλαμβάνουν πάνω από 80 διαφορετικές κλινικές οντότητες, με τις πιο διαδεδομένες να είναι η αϋπνία (insomnia), το σύνδρομο ανεπαρκούς ύπνου (insufficient sleep syndrome) και η αποφρακτική υπνική άπνοια (Obstructive Sleep Apnea, OSA). Η OSA, συχνά συνοδεύεται από νυκτερινά και ημερήσια συμπτώματα, όπως υπνηλία, κόπωση, νυχτερινούς ιδρώτες και διακοπές αναπνοής, οδηγώντας στη διάγνωση του Συνδρόμου Άπνοιας στον Ύπνο (Σ.Α.Υ.). Η παθογένεια της OSA σχετίζεται με ανατομικούς παράγοντες (π.χ. στένωση αναπνευστικών οδών), παχυσαρκία και γενετική προδιάθεση, ενώ 20% των ασθενών έχουν φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος (BMI). Αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως υπέρταση, αρρυθμίες, εγκεφαλικά επεισόδια και διαβήτη, ενώ αυξάνει και τον κίνδυνο εργατικών ή τροχαίων ατυχημάτων.
Ο επαρκής ύπνος αποτελεί βασικό πυλώνα της υγείας, με τις απαιτούμενες ώρες ύπνου να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και άλλους παράγοντες. Συγκεκριμένα, για εφήβους συνιστώνται 8-10 ώρες, ενώ για ενήλικες 7-9 ώρες. Η έλλειψη ποιοτικού ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε νευρογνωσιακές διαταραχές, διαταραχές διάθεσης και μείωση της ανοσολογικής απόκρισης. Εάν παρουσιάζετε συμπτώματα, όπως υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, δυσκολία στη διατήρηση του ύπνου, δυνατό ροχαλητό ή διακοπές της αναπνοής, επισκεφτείτε έναν πνευμονολόγο για εξατομικευμένη αξιολόγηση και θεραπεία. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και να αποτρέψει σοβαρές και χρόνιες παθήσεις.